Kẽm là một khoáng chất vi lượng cần thiết, không thể thiếu đối với sự phát triển của cơ thể, đặc biệt là trẻ nhỏ. Với vai trò tổng hợp protein bằng cơ thế tạo enzyme, có thể nói việc bổ sung kẽm là giải pháp hiệu quả thúc đẩy sự phát triển của xương, cơ bắp và trí não của trẻ nhỏ. Mặc dù thường được chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo bổ sung kẽm hỗ trợ sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ ngay trong những năm tháng đầu đời nhưng thực tế vẫn còn rất nhiều phụ huynh chưa hiểu hết về những vai trò của kẽm, uống kẽm có tác dụng gì cũng như cách bổ sung kẽm cho bé, nên cho bé uống kẽm vào lúc nào trong ngày? để đạt hiệu quả tốt nhất.
1. Uống kẽm có tác dụng gì đối với trẻ nhỏ?
Kẽm là khoáng chất vi lượng có tác dụng tăng sản sinh tế bào ngay từ giai đoạn bào thai cho đến quá trình phát triển về sau của trẻ. Kẽm có cấu trúc của tế bào 80 loại enzyme bao gồm các enzyme trong hệ thống vận chuyển, đồng hóa, thủy phân, xúc tác phản ứng gắn kết các chuỗi AND đồng thời là xác tác cho các phản ứng sinh năng lượng khác trong cơ thể. Cũng chính vì thế mà trong thời gian mang thai, mẹ bầu thường được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo bổ sung đầy đủ kẽm cho cơ thể để trẻ có thể phát triển khỏe mạnh.
Có thể nói, kẽm có vai trò tác động đến hầu hết các quá trình sinh học diễn ra trong cơ thể con người, đặc biệt là quá trình phân giải tổng hợp protein, axit nucleic,… Nó giúp phát triển và duy trì hoạt động của hệ thống miễn dịch, cần thiết cho việc bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc bệnh, thúc đẩy quá trình làm lành vết thương, bảo vệ vị giác và khứu giác đồng thời cần thiết cho quá trình tổng hợp AND.
Tình trạng thiếu hụt kẽm trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến sự chuyển hóa của các tế bào vị giác, gây biếng ăn do rối loạn vị giác. Khi đó cơ thể sẽ chậm hoặc thậm chí là ngừng phát triển, khó khăn trong phân chia tế bào, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tăng trưởng tự nhiên của cơ thể. Đây cũng chính là lý do tại sao khi thiếu kẽm trẻ em thường biếng ăn, còi cọc và chậm lớn.
Uống kẽm có tác dụng gì? Bổ sung kẽm cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi hay kém phát triển về chiều cao sẽ có tác dụng giúp trẻ nhanh chóng phục hồi rõ rệt cả về tốc độ phát triển chiều cao và cân nặng, làm tăng nồng độ hormone IGF-1 (hormone tăng trưởng quan trọng của cơ thể), từ đó giúp trẻ nhanh chóng bắt kịp đà tăng trưởng so với trẻ thông thường.
Không chỉ có tác dụng với thể chất, tình trạng thiếu kẽm còn gây ra một số triệu chứng bệnh lý khác như:
Rối loạn tập tính do kẽm điều hòa chất chuyển vận chuyển thần kinh.
Dễ sinh cáu gắt do kẽm vận chuyển canxi vào não, thiếu hụt kẽm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự vận chuyển này.
Thiếu hụt kẽm gây rối loạn thần kinh và thậm chí trở thành nguy cơ gây bệnh tâm thần phân liệt do kẽm có nồng độ cao trong não ở vùng hippocampus, bó sợi rêu, vỏ não,…
Thiếu kẽm khiến tóc xơ cứng, màu tóc chuyển vàng, móng tay mọc chậm, dễ gãy, da khô, thâm sạm, xuất hiện bớt trắng trên da.
2. Nguyên nhân gây thiếu kẽm ở trẻ
Theo chúng tôi Phan Bích Nga, Giám đốc viện dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ về nguyên nhân thiếu kẽm ở trẻ em Việt được biết đến do hai nguyên nhân chính sau:
– Thiếu kẽm do trẻ bị các bệnh về nhiễm khuẩn thường xuyên dẫn tới tần suất sử dụng thuốc khác sinh nhiều lần khiến cho lượng kẽm trong cơ thể của trẻ bị giảm.– Thiếu kẽm do chế độ ăn uống của trẻ không được bổ sung các thực phầm giàu kẽm thường xuyên hoặc do thời kỳ mang thai mẹ không bổ sung các vi chất có chứa kẽm nên dẫn tới thiếu hụt kẽm cho trẻ sơ sinh từ trong bụng mẹ.
3. Dấu hiệu trẻ bị thiếu kẽm
Trẻ bị thiếu kẽm có những biểu hiện như biếng ăn, chậm lớn, rối loạn tiêu hóa kéo dài, sụt cân, suy dinh dưỡng nhẹ và vừa, chậm tăng trưởng chiều cao, không ăn thịt cá, chậm tiêu, bị táo bón nhẹ, rụng tóc, móng tay xuất hiện các đốm trắng, móng tay dễ gãy, móng xuất hiện các đốm trắng, rêu lưỡi trắng hay bị viêm loét miệng, buồn nôn…thì có nghĩa là cơ thể trẻ đang có nguy cơ thiếu hụt kẽm.
Ngoài ra, thiếu kẽm trẻ còn bị khó ngủ hoặc mất ngủ, trẻ tỉnh giấc nhiều lần trong đêm, hay khóc đêm, trẻ thường hay bị nhiễm trùng đường hô hấp như viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản bị tái đi tái lại, viêm đường tiêu hóa, viêm da, tróc da…
Thiếu kẽm là một trong nguyên nhân trực tiếp khiến trẻ bị còi xương, suy giảm hệ miễn dịch, biếng ăn, tiêu hóa kém, từ đó làm tăng khả năng nhiễm trùng và nguy cơ tiêu chảy.
4. Khi nào cần bổ sung kẽm cho trẻ?
Khi thấy trẻ có những dấu hiệu như ở trên và để biết chính xác trẻ có thiếu kẽm hay không thì bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở ý tế hoặc bệnh viện chuyên khoa thực hiện xét nghiệm kẽm trong máu, tóc, nước tiểu và enzyme phosphatase kiềm. Nếu kết quả cho thấy vi lượng kẽm ở mức bằng hoặc thấp hơn 70 microgam/100ml thì có nghĩa là trẻ đã bị thiếu kẽm, bác sĩ sẽ tư vấn cho bố mẹ và chỉ định bổ sung kẽm cho trẻ để bù đắp hàm lượng kẽm thiếu hụt, ngăn ngừa nguy cơ gây hại cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
5. Bổ sung kẽm cho trẻ bao nhiêu là đủ?
Nhu cầu bổ sung kẽm của cơ thể trẻ sẽ thay đổi theo từng giai đoạn phát triển của cơ thể. Cụ thể như sau:
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi: 2mg/ngày
Đối với trẻ từ 7-12 tháng tuổi: 3mg/ngày
Đối với trẻ từ 4-8 tuổi: 5mg/ngày
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi thì nguồn bổ sung kẽm tốt nhất, dễ hấp thu nhất vẫn là sữa mẹ. Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên có thể bổ sung kẽm thông qua thức ăn và thực phẩm bổ sung được bác sĩ chỉ định. Thức ăn chứa hàm lượng kẽm dồi dào bao gồm: tôm đồng, sò, hàu, lươn, gan lợn, thịt bò, sữa,…
6. Cho bé uống kẽm vào lúc nào trong ngày?
Cho bé uống kẽm vào lúc nào trong ngày để tăng hiệu quả hấp thu của cơ thể, giúp cơ thể có thể hấp thu tối đa lượng kẽm bổ sung luôn là một trong những vấn đề được bố mẹ đặc biệt quan tâm. Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, thời gian phù hợp nhất để bổ sung kẽm trong ngày là khoảng 30 phút sau khi ăn, duy trì liên tục trong thời gian từ 2-3 tháng sau đó ngưng một thời gian để có thể hấp thụ hết lượng kẽm bổ sung. Ngoài ra, để trẻ hấp thụ kẽm tốt nhất, bố mẹ nên bổ sung đầy đủ vitamin C cho trẻ từ các loại trái cây chứa hàm lượng vitamin C cao như cam, quýt, chanh, bưởi,…
7. Nguyên tắc cho bé uống kẽm kết hợp với các vitamin, khoáng chất khác
Nguyên tắc vàng khi cho bé uống kẽm trong ngày kết hợp với một số các vitamin và khoáng chất khác mà các mẹ cần phải đặc biệt chú ý như sau:
Nên cho trẻ uống kẽm kết hợp với vitamin C: Mặc dù vitamin C và kẽm có thành phần, cấu tạo, chức năng riêng biệt nhưng khi được kết hợp với nhau sẽ nâng cao hiệu quả trong việc hấp thu dưỡng chất từ đó giúp cơ thể hấp thụ tốt hơn, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển, tăng cường sức đề kháng, điều hòa các phản ứng oxi hóa khử, chống lại các gốc tự do.
Không được bổ sung kẽm + Canxi cùng lúc: Bởi vì canxi sẽ làm tăng bài tiết kẽm gây ra tình trạng giảm hấp thu kẽm trong cơ thể.
Không được bổ sung kẽm + sắt cùng lúc: Bởi vì kẽm sẽ bị giảm hấp thu khi lượng sắt trong trong cơ thể đạt 25mg/ ngày. Vì vậy, nếu cha mẹ muốn cho bé uống kẽm trong ngày thì hãy cho dùng kẽm và sắt cách nhau ít nhất 2 tiếng, cho uống kẽm trước rồi sắt sau vì nếu cho uống sắt trước sẽ cản trở sự hấp thu của kẽm trong cơ thể.
Mong rằng những thông tin cung cấp trong bài viết hôm nay đã giúp các bạn có được lời đáp rõ ràng cho những câu hỏi uống kẽm có tác dụng gì, khi nào cần bổ sung kẽm cho trẻ và nên cho bé uống kẽm vào lúc nào trong ngày? để có hiệu quả tốt nhất. Qua đây hiểu rõ hơn về vai trò của kẽm cũng như cách bổ sung kẽm cho trẻ hiệu quả và tối ưu nhất.